Werken loont nauwelijks, belasting op arbeid moet omlaag

In Nederland hebben we, in vergelijking met andere landen, een van de laagste inkomensverschillen. Het verschil tussen de armste en de rijkste is relatief laag. Dat is iets om trots op te zijn; de welvaart wordt redelijk verdeeld. Er zijn geen schrijnende verschillen van enerzijds bevolkingsgroepen die in sloppenwijken moeten leven en anderzijds een selecte groep van de happy few die in afgesloten villawijken wonen.

Niet willen werken

Dit heeft in Nederland wel ertoe geleid dat het verschil tussen werken en niet werken te klein is geworden. Voor veel groepen loont het niet om te werken. Zo stipt bespaargoeroe en ondernemer Annemarie van Gaal bijvoorbeeld de situatie van een bijstandsmoeder aan. Nadat zij twintig bijstandsmoeders had benaderd om samen op te zoek gaan naar werk, bleek dat veel van deze moeders de drang niet voelen om werk te zoeken omdat ze het ‘eigenlijk best goed’ hebben. Van Gaal; “We moeten met spoed iets doen aan de belasting op arbeid, want de financiële stimulans voor bijstandsmoeders om een betaalde baan als receptioniste, kapster of ziekenverzorgster te nemen is er niet.” Een bijstandsmoeder met twee puberende kinderen ontvangt iedere maand euro 2.000. Dit komt voort uit een uitkering, diverse toeslagen (huurtoeslag, zorgtoeslag, kindgebonden budget, alleenstaande ouderkorting, bijzonder kinderbijstand en kindertoeslag) en gemeentelijke kortingen. Als zij gaat werken, verslechtert in de meeste gevallen haar financiële situatie. Geef hen eens ongelijk!

Harder werken loont niet

In de praktijk zijn we toegegroeid naar een semi-communistisch systeem, waarin veel mensen hetzelfde verdienen, of je nou werkt of niet. Er is maar weinig verschil in salarissen tussen de verschillende beroepen. Hetgeen op zich wel een vredige en harmonieuze samenleving oplevert met lagere kosten van zorg, criminaliteit e.d. Maar voor veel middeninkomens geldt dat het – financieel gezien – niet loont om meer te verdienen door harder te werken. Voor de grootste groep Nederlanders die een jaarinkomen van een tot tweemaal modaal hebben (€ 30.000 – € 60.000), loont het niet om nog net iets meer te verdienen. Zodra je iets meer verdient, verlies je aanspraak op allerlei toeslagen en ga je er netto nauwelijks op vooruit. Dankzij Wouter Bos, Diederik Samson en consorten die al decennia stellen dat ‘de zwaarste schouders de zwaarste lasten dienen te dragen’. Wordt Nederland ‘kapot genivelleerd’, zoals de VVD al jaren stelt? Feit is dat 10% van de bevolking maar liefst twee-derde van de belastingen opbrengt. En in de praktijk betaalt de meest verdienende 20% van Nederland feitelijk alle belastingen.

Basisinkomen: gratis geld voor iedereen

We zitten met de sterke inkomensverdeling al vrij dicht tegen het gedachtegoed van een basisinkomen voor iedereen aan. De VPRO gaat in Tegenlicht in op het thema basisinkomen. Er was in 1974 het zogenaamde Mincome-experiment, waarin een afgesloten dorpje 4 jaar lang gratis geld kreeg, zonder voorwaarden. De uitkomsten van het onderzoek zijn indertijd nooit gemaakt door wisseling van regering. Onlangs heeft een onderzoeker alsnog de uitkomsten gemaakt. Het relaas is dat een egalitaire samenleving (iedereen een basisinkomen) hetzelfde kost als een marktgedreven samenleving. Er zijn lagere kosten van zorg en criminaliteit etc., en de economische groei komt niet in gevaar omdat iedereen kan doen wat ie wil, wat uiteindelijk tot meer innovatie leidt omdat mensen van nature ondernemend zijn. Er zijn zelfs verenigingen die het basisinkomen, met gratis geld voor iedereen, propageren.

Gevolgen van hoge inkomensverdeling op vooruitgang

Met de huidige sterke inkomensverdeling en het feit dat werken nauwelijks loont, komen vraagstukken naar voren als; vinden werkenden het op termijn nog wel eerlijk om de lasten van de niet-werkenden te dragen? En waarom zou je eigenlijk nog werken als het toch niet uitmaakt? En wat betekent het als er minder mensen zouden gaan werken, wat doet dat op termijn met de economische groei/vooruitgang? En wat als diegenen die de belasting opbrengen voor de rest, niet meer bereid zijn om deze kosten te dragen, bijvoorbeeld door te verhuizen?

Belasting op arbeid omlaag

Iedereen is het er zo onderhand wel over eens; de oplossingsrichting is om arbeid minder te belasten. Een ideetje van econoom Piketty dat de laatste jaren in zwang is geraakt. Zo kan er weer verschil worden gemaakt tussen wel en niet werken, en wordt werken financieel beloond. We zijn namelijk niet bereid om de uitkeringen te verlagen. Maar hoe compenseer je de verlaging van belasting op arbeid? Links denkt in de richting van het verhogen van de vermogensbelasting of het verhogen van de inkomensbelasting van hogere inkomens. Rechts vindt het logischer dat de overheid eens wat minder uit zou moeten geven. De komende jaren zal deze discussie verder vorm krijgen.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Mobiele versie afsluiten